Atlantische demo site

Rijnmond en Provincie Zeeland, NL

{{ group }}
{{ object.name }}
{{ object.name }} {{ object.subheader }} {{ icon.replace(/^icon_/, '') }}

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands

Prognose

Door de huidige klimaattrends zullen overstromingsrisico’s stijgen - door de stijgende zeespiegel en vaker voorkomend extreem weer - en zal zomerse hittestress voorkomen en droogte vergroten.

Situatie

Zoals de naam Zeeland suggereert, bestaat deze Nederlandse provincie grotendeels uit water. Zeeland is in het verleden vaak getroffen door grote overstromingen, deels te danken aan haar ligging onder zeeniveau. De regio Rijnmond, rondom de haven van Rotterdam en de aanliggende provincie Zuid-Holland, heeft te maken met soortgelijke problemen. Rijnmond is hiernaast verantwoordelijk voor 15% van het landelijke energieverbruik, grotendeels verbruikt door Europa’s grootste cluster voor petrochemische industrie. 

Klimaat gerelateerde problemen

Overstromingsrisico's

Voor 2050 wordt een zeespiegelstijging van 15-40 cm verwacht. Daarnaast zullen er meer zware stormen en intensieve regenval plaatsvinden.

Hoge temperaturen

Met een wereldwijde temperatuurstijging komen weersextremen vaker voor, met langere periodes van hoge temperatuur en hittestress tot gevolg.

Energie en afvalwater

Om in 2050 klimaatneutraal te zijn, moet energieverbruik geminimaliseerd worden en zal fossiele brandstof vervangen moeten worden door herbruikbare bronnen.

Hoofdactiviteiten

Wij ontwikkelen digitale beslissingsondersteunende systemen  voor de mitigatie en adaptatie van klimaatverandering: 

  • Ter ondersteuning van gemeentelijke ruimtelijke ordening voor adaptatie en het ontwikkelen van duurzame steden en gemeenschappen met betrekking tot: 
    • Overstromingsrisico’s
    • Hittestress 
  • Ter ondersteuning van de industrie in de haven van Rotterdam om mitigatiestrategieën voor decarbonisatie en reductie van fossiel energiegebruik. 

Co-creatie van deze oplossingen is de kern van onze aanpak; verschillende stakeholders zijn betrokken bij het ontwerpen en valideren van de tools.

Neem contact op

Jasper van Lieshout

Nelen & Schuurmans
jasper.vanlieshout[@]nelen-schuurmans.nl

Evenementen

Current Month

Nieuws

Extra's

Relevante sectoren:

Gemeentes

Burgers

Ruimtelijke ordening

Chemische industrie

Energie

Onze ambities

“Klimaat gerelateerde dreigingen nemen toe in deze Atlantische regio. Om deze dreigingen het hoofd te bieden en te zorgen voor een veilige omgeving, is het nu tijd om de klimaatadaptatiemaatregelen in Nederland te versnellen. 

In de Atlantische demo site hebben we ambitieuze doelen opgesteld voor ons werk en de oplossingen binnen IMPETUS. Deze zijn gericht op afstemming met nationale, regionale en lokale programma’s om adaptatiemaatregelen te verbeteren. Deze oplossingen zijn digitale hulpmiddelen die besluitvormers ondersteunen bij het ontwikkelen van een adaptieve en toekomstbestendige omgeving. We betrekken lokale stakeholders bij het ontwerp en de ontwikkelen van onze tools om de impact te vergroten. We streven ernaar om de tools te implementeren in de Rotterdamse haven en in heel Zeeland. Ons uiteindelijke doel is dat deze oplossingen ook door andere gebieden worden overgenomen. 

Geïnteresseerd in wat we doen, waarom het nodig is en wat we willen bereiken? Neem gerust contact met ons op!” 

Martine Rottink, Nelen & Schuurmans 

  • Eerste gesprekken met stakeholders
  • Ontwerptools met input van stakeholders (bijv. workshops)
  • Ontwikkel de hulpmiddelen
  • Openbare tentoonstelling in Watersnoodmuseum (overstromingsrisico's)
  • Test systemen en verzamel feedback
  • Lanceren systemen (evenement)
  • Public engagement (evenement)
  • Systemen toepassen om besluitvormers binnen de regio te ondersteunen
  • Deel systemen en kennis met andere regio's die voor soortgelijke uitdagingen staan
20220131_IMPETUS_QuoteCards_NL_Twitter_Johan Verlinde
20220127_IMPETUS_QuoteCards_NL_Twitter_Martine Rottink - 1 Flooding
20220127_IMPETUS_QuoteCards_NL_Twitter_FonsNelen
20210930_IMPETUS_LisaAndrews-Twitter

Problemen

Regionale oplossingen

Beslissingsondersteunend systeem voor overstromingsrisico's

NenS_logo_05
KWR_logo_RGB-new
Screenshot of N&S flood risk modelling map of Rotterdam
Flood risk modelling map of Rotterdam (© N&S)

Het meenemen van klimaatrisico’s in besluitvorming is relatief nieuw in het werk van ruimtelijke planners en gemeenten. IMPETUS ontwerpt een digitaal beslissingsondersteunend systeem dat inzicht geeft in ruimtelijk variërende overstromingsrisico’s en de verwachte effectiviteit van verschillende mogelijke maatregelen.

Deze tool zal geïntegreerd overstromingsrisicobeheer bevorderen door het combineren van overtuigende beelden en krachtige ruimtelijke gegevens met de voorspellende kracht van overstromingsrisico-modellen.

In de Atlantische regio kan met behulp van het overstromingsrisico-model beter onderzoek worden gedaan naar oplossingen voor klimaat gedreven overstromingen.

Onze aanpak:

  • Het bouwen van een overstromingsrisico-model in 3Di voor de demo site regio;
  • Visualisatie- en gamificatie-elementen geven duidelijk inzicht in overstromingsrisico’s en -dreigingen;
  • De vertaling van simulaties van overstromingsrisico’s naar praktische, bruikbare informatie en beeldmateriaal gericht op besluitvorming over ruimtelijke ordening en ontwikkeling.

Dit beslissingsondersteunend systeem binnen IMPETUS gaat gemeenten helpen bij besluitvorming, ruimtelijke ordening en het inrichten van veilige omgevingen.

Beslissingsondersteunend systeem voor hittestress

NenS_logo_05
KWR_logo_RGB-new
Screenshot hittestresstool van N&S
Hittestresstool van N&S (© N&S)
Langere en vaker voorkomende hittegolven tasten onze infrastructuur, gezondheid en de leefbaarheid van de omgeving aan. De tool voor hittestress die binnen het IMPETUS-project wordt ontwikkeld, zal inzicht geven in huidige en toekomstige situaties van hittestress. Deze tool kan worden gebruikt om inzicht te krijgen in hittestress ‘hotspots’, het effect van verschillende klimaatscenario’s op deze hittestress in kaart te brengen, en om de impact van verschillende ruimtelijke ordeningsmaatregelen en ontwikkelingen te analyseren. Daarnaast stelt de tool de gebruikers in staat om zelf hittestress ambities te bepalen en de uitdagingen te kwantificeren die overwonnen moeten worden om deze ambities te realiseren.

Onze aanpak:

  • De tool bouwt voort op recente ontwikkelingen door de PET (Physiological Equivalent Temperature) te implementeren, met behulp van de methodologie ontwikkeld door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
  • Door deze methodologie toe te passen in combinatie met N&S’ ‘Lizard Geoblocks’-module kunnen zeer snelle, on-the-fly berekeningen van de PET-hittestresskaart worden uitgevoerd.
  • Visualisatie- en gamificatie-elementen zullen de tool aantrekkelijker en gebruiksvriendelijker maken.
  • De tool ondersteunt de verkenning van de invloed van verschillende ruimtelijke ontwikkelingen op hittestress, zoals het planten van bomen, het bouwen van nieuwe gebouwen of het veranderen van oppervlaktetypen.
Dit beslissingsondersteunend systeem voor hittestress is nuttig voor besluitvormers bij ruimtelijke ordening, voor het ontwerpen van nieuwe regio’s en het aanpassen van bestaande steden.

Beslissingsondersteunend systeem voor industriële decarbonisatie

wei-logo-md
Photo of a petrochemical plant
(© Free to use under the Unsplash License)
Het Europese beleid focust op mitigatie van en adaptatie aan de toekomstige gevolgen van klimaatverandering en het terugbrengen van de uitstoot van broeikasgassen tot nul tegen 2050. Dit heeft ons op weg gezet om industriële processen zoveel mogelijk koolstofvrij te maken. Het identificeren van decarbonisatie routes is van cruciaal belang voor het ondersteunen van een effectieve energietransitie voor de EU-industrie. IMPETUS zal deze ontwikkelingen ondersteunen met een tool die besluitvormers helpt goed geïnformeerde keuzes te maken over decarbonisatie strategieën in het petrochemische industriecluster van de Rotterdamse haven.

Onze aanpak:

  • De tool zal afvalwarmtebronnen, teruggewonnen warmtesymbiose en energieverbruikspatronen in kaart brengen en de integratie van afvalwarmte ondersteunen.
  • De tool zal opties bevatten om lagen van verschillende nutsvoorzieningen, hun vereisten en gebruikspatronen van verschillende industriële segmenten toe te voegen.
  • Dit zal industriële symbiose mogelijk maken en de ontwikkeling van een circulaire economie ondersteunen.
  • Een participatieve aanpak zal worden gebruikt om de vereiste gegevens te verzamelen, door het huidige verbruik van energie en grondstoffen (inclusief water) in kaart te brengen, evenals de emissies die worden gegenereerd door bedrijven in de cluster.
  • De Community of Practice ontwikkeld binnen het WATER-MINING project zal naar verwachting een belangrijke rol spelen bij het betrekken van stakeholders, het verschaffen van toegang tot de vereiste gegevens en bij de ontwikkeling van het ondersteunend systeem.
Dit beslissingsondersteunend systeem van IMPETUS helpt besluitvormers om goed geïnformeerde beslissingen te nemen over decarbonisatiestrategieën.
icon_flood

Overstromingsrisico's

In 2050 zal de zeespiegel in deze regio naar verwachting 15-40 cm gestegen zijn, met vaker extreme weersomstandigheden en meer (zware) stormen als gevolg van klimaatverandering. Deze veranderingen zullen het natuurlijke overstromingsrisico in de IMPETUS ‘Atlantische’ regio vergroten, omdat het onder zeeniveau ligt en wordt omringd door rivieren en de zee. 

*Risico houdt rekening met twee aspecten; de kans dat een gebeurtenis zich voordoet en de negatieve impact van een dergelijke gebeurtenis als deze zich eenmaal voordoet. Wanneer de kans klein is dat een gebeurtenis plaatsvindt, maar de impact ervan enorm, is het risico nog steeds aanzienlijk. 

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands
Zeeland and Rotterdam in the Netherlands (© ESCI)
Flood risk map of Rotterdam and Zeeland
Flood risk map of the IMPETUS 'Atlantic' site (© N&S)
Elevation map of Rotterdam and Zeeland
Elevation map of the IMPETUS 'Atlantic' site (© N&S)
Elevation map of part of the Netherlands
Elevation map of part of the Netherlands (© N&S)

“In Nederland beschermt een uitgebreid dijkenstelsel ons tegen overstromingen van zee en rivieren. We hebben altijd vertrouwd op deze verdediging en ons bijna uitsluitend gericht op overstromingspreventie. Met de klimaatverandering en de stijgende zeespiegel zal de druk op ons systeem echter toenemen. Om een veilige leefomgeving te creëren en te behouden, moeten we andere veiligheidsmaatregelen ontwikkelen, zoals een robuustere ruimtelijke ordening en calamiteitenplannen."

Martine Rottink, Nelen & Schuurmans

Uitdaging

Rotterdam is gelegen in Rijnmond – ‘monding van de Rijn’. De Rijn stroomt door dit dichtbevolkte gebied en kenmerkt de regio. Beschermingen zoals zeedijken en stormvloedkeringen zijn aangelegd om de regio te beschermen, maar overstromingen komen nog steeds voor. 

Mensen in de stad zijn gewend kleinere overstromingen te zien. Het veranderende klimaat beïnvloedt de wisselwerking tussen regenval, rivierpeilen en stormen op zee, waardoor het overstromingsrisico toeneemt. Het waterpeil zou enkele meters kunnen stijgen bij een grote overstroming, zelfs in dichtbevolkte gebieden, met potentieel enorme gevolgen. 

Mitigerende maatregelen zoals stormvloedkeringen verkleinen de kans dat hoogwater de stad bereikt, maar om de gevolgen van potentiële overstromingen te minimaliseren, zijn er ook adaptatiestrategieën nodig. Een stad die zich kan aanpassen om veilig te zijn voor overstromingen, moet zorgvuldig worden ontworpen. Hoe ontwerp je zo’n adaptieve stad het beste? 

Vitale infrastructuur, zoals ziekenhuizen en evacuatieroutes, moet te allen tijde bereikbaar zijn. Plannen maken voor hoe dit, huizen en levens het beste kunnen worden beschermd, is complex. Water gedraagt zich op een complexe manier tijdens een overstroming en de risico’s vertonen sterke ruimtelijke variaties. Het IMPETUS Atlantisch-team ontwikkelt een digitale tool ter ondersteuning van regionale besluitvorming voor adaptieve stadsplanning.

Energie en afvalwater
Hoge temperaturen
icon_heat

Hoge temperaturen

In Nederland zijn de afgelopen jaren meerdere temperatuurrecords verbroken. Nu de wereldwijde temperaturen stijgen, zullen zulke extreme weersomstandigheden vaker voorkomen, en voor langere perioden. Langdurige hoge temperaturen, met zowel warme nachten als dagen, kunnen hittestress* en aanverwante gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral onder de stadsbevolking. 

*Hittestress treedt op wanneer het menselijk lichaam overtollige warmte niet kwijt kan en kan het welzijn beïnvloeden door aandoeningen zoals een hitteberoerte, uitputting, krampen en huiduitslag. 

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands
Zeeland and Rotterdam in the Netherlands (© ESCI)
Hittestress kaart Zierikzee
Hittestress kaart Zierikzee (© N&S)

"We willen gemeentelijke besluitvormers die werken aan ruimtelijke ontwikkelingen in staat stellen hittestress ‘hot spots’ en koele gebieden te identificeren, de toekomstige effecten van klimaatverandering te analyseren en het effect van verschillende hittestressverlagende maatregelen te modelleren. De tool moet hen een eenvoudig startpunt bieden om hittestressrisico's te integreren in hun projecten."

Martine Rottink, Nelen & Schuurmans

Uitdaging

Ondanks de verkoelende werking van de zee in Zeeland, is het toenemende risico op hittestress een punt van zorg geworden. 

Ouderen en andere kwetsbaren worden vooral getroffen door de effecten van langdurige hitte, die hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, andere gezondheidsproblemen en zelfs de dood kunnen veroorzaken. Daarnaast tasten te hoge temperaturen ook het algemene comfort en de leefbaarheid van steden aan. De waterkwaliteit, zowel voor drinken als zwemmen, kan afnemen en de infrastructuur kan worden aangetast. Gebouwen en betonnen oppervlakken houden warmte vast en geven deze ‘s nachts weer af, waardoor de temperatuur hoog blijft. 

Tijdens hittegolven is het belangrijk dat iedereen toegang heeft tot een koele en comfortabele plek. Een goede ruimtelijke ordening kan helpen om hittestress aan te pakken en te verminderen. Omgevingsfactoren zoals oppervlaktewater, bomen en schaduw hebben een grote invloed op de stress veroorzaakt door hoge temperaturen. Daarom kunnen het planten van bomen, verwijderen van betonoppervlakken, en aanleggen van groene daken en koele ruimtes ons comfort en onze gezondheid verbeteren. Het IMPETUS Atlantisch-team ontwikkelt een digitale tool ter ondersteuning van regionale besluitvorming voor stadsplanning om aan deze behoeften te voldoen. 

Overstromingsrisico's
Energie en afvalwater
icon_factory

Energie en afvalwater

Om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, zijn klimaatmitigatie* inspanningen cruciaal in onze strategie voor het omgaan met klimaatverandering. Het verminderen van ons energieverbruik is een belangrijke mitigerende stap. In Nederland wordt 15% van de energie verbruikt in het Rijnmondgebied rond de haven van Rotterdam, grotendeels door het grote petrochemische industriecluster. 

*Klimaatmitigatie omvat maatregelen zoals technologieën, processen of activiteiten die de emissies veroorzaakt door mensen verminderen of de capaciteit van koolstofopname verhogen. 

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands
Zeeland and Rotterdam in the Netherlands (© ESCI)
Zeeland dike
Zeeland dike

Uitdaging

Het petrochemische industriecluster in de Rotterdamse haven is het grootste van Europa. Het verbruikt 70% van de energie van de regio Rijnmond. Een groot deel van deze energie gaat verloren (64%, 203 petajoule), waarvan meer dan de helft hiervan met afvalwater. Bovendien zijn de meeste energieprocessen binnen deze industrieën afhankelijk van fossiele brandstoffen, wat een aanzienlijke impact heeft op het klimaat. 

Het energieverbruik moet worden geminimaliseerd en fossiele brandstoffen moeten worden vervangen door hernieuwbare bronnen om de klimaatverandering tegen te gaan. Elektrificatie van processen biedt de mogelijkheid om meer hernieuwbare energie te gebruiken en kan een grote impact hebben op decarbonisatie. Het terugwinnen van verspilde warmte zou het energieverbruik aanzienlijk verminderen en is een eerste stap naar een meer circulaire industrie. 

Het ondersteunen van industrieën bij een transitie naar klimaatneutraliteit hangt af van het identificeren van de beste manier om hun ecologische voetafdruk te verkleinen zonder in te moeten leveren op productie of prestaties. Het IMPETUS Atlantisch-team ontwikkelt een digitale tool ter ondersteuning van de besluitvorming over trajecten naar een effectieve energietransitie voor de EU-industrie. 

Hoge temperaturen
Overstromingen
icon_heat

High temperatures

Record-breaking summertime temperatures have been recorded in the Netherlands in recent years. With global temperatures rising, such extreme weather events will occur more often, and for longer periods. Prolonged high temperatures, with warm nights as well as hot days, can cause heat stress* and related health issues, particularly among city populations.

*Heat stress occurs when the human body cannot get rid of excess heat and can impact wellbeing through conditions such as heat stroke, exhaustion, cramps and rashes.

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands
Zeeland and Rotterdam in the Netherlands (© ESCI)
Heat stress map of Zierikzee in Zeeland
Heat stress map of Zierikzee in Zeeland (© N&S)

"We want to enable municipality decision makers who are working on spatial developments to identify heat stress 'hot spots' and cool areas, analyse the future effects of climate change, and model the effect of different heat stress-reducing measures. The tool must provide them with an easy starting point to integrate heat stress risks in their projects."

Martine Rottink, Nelen & Schuurmans

Issue

Despite the cooling effect of the sea in the region of Zeeland, the growing risk of heat stress has become a concern.

Elderly and other vulnerable people are more impacted by the effects of prolonged heat, which can cause headaches, dizziness, insomnia and other health issues – even death. Excess temperatures also affect general comfort and liveability of cities. Water quality can be reduced, both for drinking and swimming, and infrastructure can be affected. Buildings and concrete surfaces trap heat, potentially leading to damage, and release it during the night, keeping temperatures warm.

During heat waves, it is important that everyone has access to a cool and comfortable place. Appropriate spatial planning can help to decrease and deal with heat stress. Environmental factors like water bodies, trees, and shade have a major impact on stress caused by high temperatures. Therefore, planting trees, removing concrete surfaces, creating green roofs and cool spaces can improve our comfort and health. The IMPETUS Atlantic team is developing a digital tool to support regional decision making for city planning to address these needs.

Flood risk
Energy and waste water
icon_flood

Flood risk

By 2050, sea-level within this region is predicted to rise by 15-40 cm, with more frequent extreme weather and more (severe) storms triggered by climate change. These changes will exacerbate the natural risk of flooding in the IMPETUS ‘Atlantic’ region, because it is surrounded by rivers and the sea, and is below sea level.

*Risk takes into account two aspects; the chance that an event will occur and the negative impact of such an event once it occurs. When there is a low chance that an event will occur, but its impacts are huge, the risk is still significant.

Zeeland dike
Zeeland dike
Elevation map of Rotterdam and Zeeland
Elevation map of the IMPETUS 'Atlantic' site (© N&S)
Flood risk map of Rotterdam and Zeeland
Flood risk map of the IMPETUS 'Atlantic' site (© N&S)
Elevation map of part of the Netherlands
Elevation map of part of the Netherlands (© N&S)

“In the Netherlands, an extensive system of dikes protects us against sea and river flooding. We have always put our faith in this defence and focused almost solely on flood prevention. However, pressure on our system will increase with climate change and rising sea levels. To adapt and maintain a safe living environment, we should develop other safety measures, like more robust spatial planning and contingency plans."

Martine Rottink, Nelen & Schuurmans

Issue

Rotterdam city, is located in Rijnmond – ‘mouth of the Rhine’. The Rhine river flows through this densely populated area and characterises the region. Protections such as sea dikes and storm surge barriers have been constructed to protect the region, but flooding still occurs.

People living in the city are accustomed to seeing smaller floods. The changing climate affects the interplay between rainfall, river levels and sea storms, increasing the flooding risk. Water levels could rise by a few metres, even in populated areas, with potentially massive impacts. 

Mitigation measures such as storm surge barriers reduce the chance that high water reaches the city, but to minimise the impact of floods when they do occur, adaptation strategies are also needed. A city that can adapt to be safe from floods must be carefully designed. How best to design such an adaptive city?

Critical infrastructure, such as hospitals and evacuation routes, must be accessible at all times. Planning how to best protect them, homes and lives is complex. Flood water behaves in a complex way and flood risks show strong spatial variations. The IMPETUS Atlantic team is developing a digital tool to support regional decision making for adaptive city planning. 

Energy and waste water
High temperatures
icon_factory

Energy and waste water

To become climate-neutral by 2050, climate mitigation* efforts are crucial in our strategy for how to deal with climate change. Reducing our energy consumption is a significant mitigation step. In the Netherlands, 15% of energy is consumed in the Rijnmond area around the port of Rotterdam, in large part by a major petrochemical industry cluster.

*Climate mitigation encompasses measures such as technologies, processes, or practices that reduce carbon emissions or enhance the sinks of greenhouse gases.

Map of Zeeland and Rotterdam in the Netherlands
Zeeland and Rotterdam in the Netherlands (© ESCI)
Zeeland dike
Zeeland dike

Issue

The Rotterdam port petrochemical industry cluster is Europe’s largest. It consumes 70% of the Rijnmond region’s energy. A large part of this energy is wasted (64%, 203 petajoules). More than half of that energy is lost with wastewater. In addition, most energy processes within these industries rely on fossil fuels, which has a significant impact on the climate.

Energy use must be minimised and fossil fuels should be replaced by renewable sources if climate change is to be mitigated. Electrification of processes opens up the possibility to use more renewable energy and can greatly impact decarbonisation. Recovering wasted heat would significantly reduce energy consumption and is a first step towards a more circular industry. 

Supporting industries in a transition towards climate-neutrality depends on identifying how best to reduce their carbon footprint without sacrificing production or performance. The IMPETUS Atlantic team is creating a digital tool that supports decision making about pathways towards an effective energy transition for EU industry.

High temperatures
Flood risk